20/07/2024 Tác giả: DK Pharma Chuyên gia tham vấn: Nguyễn Thị Minh Phương
Mùa cao điểm của bệnh đau mắt đỏ lại ập đến, gieo rắc nỗi hoang mang cho nhiều gia đình, đặc biệt là những người có con nhỏ. Theo thống kê từ Bệnh viện Mắt TW, số ca mắc bệnh gia tăng đột biến, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng,…
Đau mắt đỏ không chỉ gây khó chịu, đau rát mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Vậy làm thế nào để phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh này? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, đau mắt đỏ hay viêm kết mạc (Pink Eye – Conjunctivitis) là tình trạng nhiễm trùng mắt, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra hoặc do phản ứng dị ứng, với triệu chứng đặc trưng là đỏ mắt.
Tính chất của bệnh đau mắt đỏ
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và vào tất cả thời gian trong năm, nhưng phổ biến là ở trẻ em và người trẻ.
Bệnh thường gia tăng vào thời gian giao mùa từ hè sang thu hàng năm.
Bệnh rất dễ mắc, dễ lây lan trong cộng đồng và gây thành dịch.
Bệnh thường khởi phát đột ngột, lúc đầu ở một mắt sau lan sang mắt bên kia.
Thông thường, bệnh đau mắt đỏ sẽ khỏi hoàn toàn trong vòng 1 đến 2 tuần không để lại di chứng, tuy nhiên trong một vài trường hợp nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ để lại những di chứng nặng nề thậm chí là mất hoặc giảm thị lực.
Bệnh nhân có thể bị nhiễm lại chỉ sau vài tháng khỏi bệnh.
Bệnh chưa có vacxin và thuốc điều trị đặc hiệu.
Thực trạng đau mắt đỏ hiện nay
Theo thống kê sơ bộ của Bệnh viện Mắt TW cho thấy, số ca đau mắt đỏ gia tăng đặc biệt là ở trẻ em.
Tiến sĩ, Bác sĩ Hoàng Cương – Bệnh viện Mắt TW chia sẻ, nếu như trước đây, các ca đau mắt đỏ ở trẻ em thường xuất hiện sau một thời gian học tập, thì năm nay, ngay từ những ngày đầu tiên, bệnh đã có dấu hiệu bùng phát mạnh mẽ.
Bệnh viện Mắt Trung ương tiếp nhận trung bình 700-800 lượt khám mỗi tuần, trong đó, 20-30% là các trường hợp đau mắt đỏ. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ biến chứng nặng do bệnh cũng gia tăng đáng kể, lên tới 15-20%.
Tình trạng này khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng, hoang mang. Bệnh đau mắt đỏ không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.
Triệu chứng bệnh đau mắt đỏ
Phần lớn người bị đau mắt đỏ thường có các triệu chứng như: đỏ mắt, ngứa mắt, mắt tiết nhiều ghèn, chảy nước mắt, cảm giác có cộm trong mắt, mi mắt đau nhức, sưng nề. Một số người bệnh còn có triệu chứng đau họng, ho, nổi hạch sau tai, mệt mỏi, sốt nhẹ…
Nguyên nhân gây đau mắt đỏ là gì?
Có 3 nguyên nhân chính gây ra bệnh đau mắt đỏ bạn nhất định phải biết để bảo vệ đôi mắt của minh, đó là:
Do virus: Adeno (là chủ yếu, 80%), Entero, trong khi virus Herpes simplex và virus Zoster ít phổ biến hơn. Bệnh thường hết sau 7 – 14 ngày. Nguyên nhân virus dễ lây lan thành dịch.
Do vi khuẩn: tụ cầu (Staphylococcus aureus), lậu cầu (Neisseria Gonorrhoeae), vi khuẩn bạch hầu (C. Diphtheriae), liên cầu (Streptococcus Pyogenes), phế cầu, hiếm gặp do não cầu (Neisseria Meningitidis),…
Do dị ứng: bụi, xà phòng, phấn hoa, lông động vật… Ở nhóm này, người bệnh tránh xa các tác nhân gây bệnh hoặc loại bỏ chúng nếu tiếp xúc thường xuyên.
Ngoài ra, bạn có thể dựa trên triệu chứng lâm sàng của bệnh để xác định nguyên nhân đau mắt đỏ, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp. Tuy nhiên, trên thực tế có bệnh nhân đau mắt đỏ do virus nhưng bị bội nhiễm thứ phát do vi khuẩn thì có thể có triệu chứng của cả 2 trường hợp.
Phương thức lây truyền đau mắt đỏ
Bệnh đau mắt đỏ có khả năng lây lan nhanh chóng và dễ dàng qua nhiều con đường. Dưới đây là những con đường lây truyền phổ biến nhất mà bạn cần lưu ý:
Tiếp xúc với dịch tiết, nước bọt của người bệnh trong lúc nói chuyện, hắt hơi.
Chạm tay vào dịch tiết nhiễm mầm bệnh dính trên vật dụng hay đồ dùng cá nhân như điện thoại, nút bấm cầu thang máy, chìa khóa, tay nấm cửa, gối, khăn mặt, bàn chải, đồ chơi…(hay gặp trong gia đình, nhà trẻ, trường học)
Sử dụng nguồn nước ở ao hồ, bể bơi… chứa mầm bệnh.
Thói quen hay dụi mắt, sờ tay vào mũi, miệng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Điều trị bệnh đau mắt đỏ như thế nào?
Việc điều trị hiệu quả sẽ giúp bạn giảm bớt các triệu chứng khó chịu và hạn chế nguy cơ lây lan cho người khác.
1. Điều trị tại nhà:
Chườm lạnh: Sử dụng khăn mềm hoặc túi chườm lạnh để giúp giảm sưng và bớt khó chịu cho mắt. Nên thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 10-15 phút.
Vệ sinh: Rửa mặt và tay thường xuyên bằng xà phòng để loại bỏ vi khuẩn và virus. Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân như ly, bát, khăn mặt… với người khác.
Hạn chế tiếp xúc: Tránh dụi mắt, không đi bơi và nên nghỉ học, nghỉ làm trong 1 tuần để tránh lây lan cho người khác.
Vệ sinh mắt: Sử dụng nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) để vệ sinh mắt thường xuyên, đặc biệt là trước khi nhỏ thuốc điều trị.
2. Điều trị tại bệnh viện:
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp:
Đau mắt đỏ do virus: Bệnh thường dễ lây lan và không cần dùng kháng sinh. Tuy nhiên, bạn cần tuân thủ theo lời dặn của bác sĩ để điều trị hiệu quả. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus để hỗ trợ điều trị.
Đau mắt đỏ do vi khuẩn: Bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc uống, thuốc mỡ và thuốc nhỏ mắt để tiêu diệt vi khuẩn. Việc sử dụng thuốc cần theo đúng hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.
Đau mắt đỏ do dị ứng: Sử dụng thuốc kháng histamin (dạng uống hoặc nhỏ mắt) sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng do dị ứng gây ra. Tuy nhiên, thuốc này có thể khiến mắt bị khô.
Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị đau mắt đỏ do nhiễm khuẩn
Để điều trị hiệu quả bệnh đau mắt đỏ do nhiễm khuẩn, việc sử dụng thuốc đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
1. Thuốc kháng sinh:
Dạng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ giúp rút ngắn thời gian nhiễm trùng, giảm biến chứng và giảm lây lan sang người khác.
Chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ trong các trường hợp:
Tiết dịch mủ.
Viêm kết mạc xảy ra ở những người có hệ thống miễn dịch suy giảm.
Thuốc phối hợp nhiều loại kháng sinh như gramicidin/neomycin sulfate/polymyxin B sulfat…
Lưu ý:
Thuốc có thể gây kích ứng mắt như châm chích, ngứa, đỏ, nóng.
Cần kiên trì điều trị tối đa 2 ngày để xem các triệu chứng có cải thiện không.
Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào.
2. Corticosteroid tại chỗ:
Giúp giảm bớt các triệu chứng và giảm sẹo trong viêm kết mạc nhiễm trùng.
Cần thận trọng khi sử dụng vì có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như:
Tăng nhãn áp.
Đau mắt.
Giảm thị lực.
Nhiễm trùng mắt.
Mù lòa.
Chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
3. Thuốc kháng sinh nặng:
Chỉ dùng khi bệnh tiến triển nặng (thường do lậu cầu, bạch hầu).
Một số loại thuốc có thể dùng:
Cephalosporin thế hệ 3 (ceftriaxon, ceftazidime).
Fluoroquinolon uống (chống chỉ định ở trẻ dưới 16 tuổi).
4. Thuốc nâng cao thể trạng:
Vitamin C, B1, B12,… có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị.
Lưu ý quan trọng khi điều trị bệnh đau mắt đỏ
Để đẩy nhanh quá trình hồi phục và giảm bớt các triệu chứng khó chịu do đau mắt đỏ gây ra, bạn cần lưu ý những điều sau đây:
Để giúp giảm bớt một số tình trạng viêm và khô do đau mắt đỏ, có thể sử dụng gạc lạnh và nước mắt nhân tạo.
Ngoài ra, rửa mắt liên tục bằng nước muối sinh lý 0,9 % để loại trừ mủ và tiết tố.
Làm sạch hoặc thay thế kính áp tròng đúng cách và đúng thời gian bác sĩ dặn.
Ngừng đeo kính áp tròng cho đến khi không còn triệu chứng đau mắt đỏ nữa.
Sử dụng khăn giấy sạch mỗi khi bạn lau mặt và mắt.
Rửa tay thường xuyên, trước và sau khi ăn, khi đi vệ sinh hoặc sau khi hắt hơi hoặc ho.
Không chạm tay vào mắt.
Vi khuẩn có thể sống trong đồ trang điểm và có thể gây đau mắt đỏ và thậm chí là nhiễm trùng giác mạc nguy hiểm.
Không trang điểm mắt khi mắt đang bị nhiễm trùng, thay đồ trang điểm nếu bị nhiễm trùng mắt.
Không dùng chung đồ trang điểm mắt với người khác.
Tập thể dục, ăn đủ chất, tránh lây lan thành dịch.
Bệnh đau mắt đỏ nên ăn gì và không nên ăn gì?
Bên cạnh việc tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của người bị đau mắt đỏ. Dưới đây là những thực phẩm nên và không nên bổ sung để hỗ trợ điều trị hiệu quả:
Thực phẩm nên ăn
Thực phẩm nhiều vitamin A như: khoai lang, bí ngô, rau có màu xanh đậm, cà chua, ớt chuông xanh, sản phẩm từ sữa…
Thực phẩm giàu vitamin C trong đu đủ, dâu tây, kiwi, xoài, cải xanh, ớt chuông…
Thực phẩm giàu vitamin B ở thịt gà, trứng, cá hồi, gan động vật, bông cải xanh, nấm, các loại hạt và các loại đậu…
Thực phẩm không nên ăn
Thực phẩm có mùi tanh, cay nóng, nhiều dầu mỡ.
Các chất kích thích như rượu bia, cà phê, nước uống có gas.
Thực phẩm cho người bị đau mắt đỏ
Phòng ngừa bệnh đau mắt đỏ
Để chủ động phòng, chống bệnh đau mắt đỏ, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân thực hiện tốt các biện pháp sau:
Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, sử dụng nước sạch; không đưa tay lên dụi mắt, mũi, miệng; không dùng chung vật dụng cá nhân như: lọ thuốc nhỏ mắt, khăn mặt, kính mắt, khẩu trang…
Vệ sinh mắt, mũi, họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý, các thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi thông thường.
Sử dụng xà phòng hoặc các chất sát khuẩn thông thường sát trùng các đồ dùng, vật dụng của người bệnh.
Hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi bị bệnh đau mắt đỏ.
Người bệnh hoặc người nghi bị đau mắt đỏ cần hạn chế tiếp xúc với người khác và đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị kịp thời. Không tự ý điều trị khi chưa có hướng dẫn của cán bộ y tế.
Trường hợp bệnh lý dai dẳng, không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để điều chỉnh toa thuốc hay có giải pháp chữa trị bệnh đau mắt đỏ phù hợp.
ThS.DS. Nguyễn Thị Minh Phương tốt nghiệp Đại học Dược Hà Nội năm 2011 và hoàn thành luận án Thạc sỹ năm 2015 chuyên ngành công nghệ dược phẩm và bào chế.